Hầu như tất cả mọi người đã từng nghe đến HIV, thế nhưng có rất ít người hiểu rõ về nó. Những quan điểm sai lầm về HIV có thể khiến chúng ta có cái nhìn không thiện cảm đối với người bệnh. Vậy nên hãy cùng nukefreenow.org tìm hiểu HIV là gì và những kiến thức cơ bản về căn bệnh thế kỷ này nhé.
I. HIV là gì?
HIV là hội chứng gây suy giảm hệ miễn dịch ở người do nhiễm phải virus HIV. Loại virus này thuộc họ Retroviridae, là loại virus có vật di truyền là ARN một sợi dương có áo ngoài.
Khi xăm vào cơ thể, virus này sẽ nhân lên và tấn công hệ miễn dịch của của người bệnh gồm các lympho bào T, đại thực bào. Kết quả là làm giảm chức năng miễn dịch, từ đó tạo điều kiện cho sự phát triển và xâm nhập của các vi sinh vật gây bệnh nên HIV còn được gọi là bệnh cơ hội.
Không giống các loại virus khác, HIV sẽ tồn tại trong cơ thể người bệnh suốt đời. Sau nhiều tháng hoặc nhiều năm nhiễm HIV, người bệnh sẽ phát triển hội chứng AIDS.
II. Con đường lây nhiễm HIV
HIV không có ổ chứa dịch trong tự nhiên, vì thế mà người nhiễm HIV chính là nguồn truyền nhiễm duy nhất cho mọi người xung quanh. Vậy đường lây nhiễm HIV là gì? Có 3 con đường lây nhiễm chủ yếu, đó là:
1. Lây qua đường máu
Máu và các chế phẩm của máu có khả năng lây nhiễm HIV từ người này sang người khác thông qua:
- Sử dụng chung bơm kim tiêm hoặc chung dụng cụ y tế có dính máu của người mắc HIV
- Sử dụng chung dao cạo, kim châm cứu, kim xăm…
- Có vết thương hở tiếp xúc với máu người nhiễm HIV.
2. Lây qua đường tình dục
Quan hệ tình dục không an toàn với người nhiễm HIV tức là bạn có nguy cơ nhiễm HIV cao. Nguy cơ cao nhất là khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn, đường âm đạo và đường miệng.
3. Lây từ mẹ sang con
Virus HIV có thể lây truyền sang trẻ sơ sinh qua 3 con đường, đó là:
- Lây nhiễm qua nhau thai trong thời gian mẹ mang bầu.
- Lây qua nước ối, dịch âm đạo hoặc vết thương hở của trẻ, máu của người mẹ dính vào niêm mạc.
- Lây qua đường sữa mẹ
Tuy nhiên vẫn có những trường hợp hiếm gặp là người mẹ nhiễm HIV nhưng trẻ sinh ra lại âm tính với căn bệnh thế kỷ này.
III. Triệu chứng mắc HIV như thế nào?
Người nhiễm HIV sẽ có các triệu chứng khác nhau qua từng giai đoạn. Cụ thể những triệu chứng HIV là gì?
1. Giai đoạn nhiễm trùng tiên phát
Đây là giai đoạn virus vừa mới xâm nhập vào cơ thể người bệnh, lúc này virus sẽ phát triển và nhân lên rất nhanh.
Sau khoảng 2 đến 4 tuần kể từ khi phơi nhiễm, người bệnh sẽ có các triệu chứng như phát ban, nổi hạch, ho, sốt, buồn nôn, sút cân, sưng gan lách…
Các triệu chứng này sẽ kéo dài trong khoảng 1 tuần đến 1 tháng và sau đó xuất hiện không rõ ràng nên khiến nhiều người lầm tưởng với bệnh cúm.
2. Giai đoạn mãn tính
Ở giai đoạn này, một lượng lớn virus sẽ bị tác động bởi hệ miễn dịch nên chuyển sang tình trạng nhiễm trùng mãn tính, hay còn được gọi là giai đoạn tiềm ẩn.
Thời gian của giai đoạn mãn tính kéo dài từ vài tuần đến vài năm, thậm chí lên đến 20 năm. Trong giai đoạn này, người bệnh có thể lây nhiễm virus cho người khác.
Trong suốt giai đoạn mãn tính, các hạch bạch huyết thường xuyên bị viêm do việc bắt giữ virus để bảo vệ cơ thể.
3. Giai đoạn AIDS
Lúc này virus đã tấn công và làm giảm hệ miễn dịch; nó vô hiệu hóa miễn dịch trung gian qua tế bào và tạo cơ hội cho nhiễm trùng do vi sinh vật gây ra.
Đặc trưng cho sự suy giảm miễn dịch giai đoạn này là nhiễm nấm Candida species ở miệng, viêm phổi do nấm, bùng phát virus herpes gây ra bệnh ung thư hạch bạch huyết, zona thần kinh…
Ở giai đoạn AIDS, người bệnh sẽ sút cân không rõ nguyên nhân và dễ mắc các nhiễm trùng. Cuối thời kỳ, người bệnh dễ bị tấn công và tử vong do bệnh nhiễm trùng cơ hội.
IV. Đối tượng cần được xét nghiệm HIV
Theo khuyến cáo của tổ chức sức khỏe, những đối tượng cần được xét nghiệm HIV bao gồm: người nghiện ma túy, phụ nữ bán dâm, người mắc bệnh lao, phụ nữ mang thai, người phơi nhiễm với HIV, người có quan hệ tình dục không an toàn với người nghiện ma túy….
Ở giai đoạn đầu, người bệnh thường xuất hiện các dấu hiệu không rõ ràng nên rất dễ nhầm lẫn với những căn bệnh khác. Vì thế, để có kết quả chẩn đoán HIV chính xác nhất thì cần dựa vào những xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm acid nucleic: Nguyên lý của phương pháp xét nghiệm này là khuếch đại gen để tìm ra acid nucleic của virus. Ngay trong giai đoạn đầu phơi nhiễm thì phương pháp xét nghiệm acid nucleic cũng cho kết quả chính xác. Tuy nhiên, chi phí xét nghiệm khá đắt đỏ nên chỉ được sử dụng khi người bệnh có nguy cơ phơi nhiễm HIV cao.
- Xét nghiệm kháng nguyên – kháng thể: Phương pháp này sẽ xác nhận sự có mặt của virus và kháng thể chống virus HIV có trong người bệnh.
- Xét nghiệm kháng nguyên: Phương pháp xét nghiệm này thường sử dụng máu tĩnh mạch để tìm kiếm kháng thể HIV thông qua những qua test nhanh.
Khi làm xét nghiệm có kết quả dương tính thì người bệnh cần được theo dõi, làm thêm những xét nghiệm khác để đảm bảo tính chính xác nhất của kết quả.
V. Những điều cần làm khi nhiễm HIV
Nếu không may kết quả xét nghiệm dương tính với HIV thì bạn nên bình tĩnh để nghe lời khuyên, tư vấn từ các bác sĩ. Dưới đây là một số lời khuyên mà bạn có thể tham khảo khi biết bản thân đã nhiễm HIV là gì, đó là:
- Không nên hốt hoảng, bởi HIV không phải là một tệ nạn xã hội, thực tế vẫn có nhiều người nhiễm HIV sống khỏe mạnh, hạnh phúc trong nhiều năm; thậm chí là vài chục năm.
- Thông báo đến các trung tâm tư vấn sức khỏe HIV/AIDS để nhận những lời khuyên từ họ. Bạn hoàn toàn yên tâm về vấn đề bảo mật danh tính người bệnh.
- Dừng quan hệ tình dục không an toàn và thông báo cho người bạn tình biết về tình trạng của bản thân.
- Hiện chưa có thuốc điều trị HIV đặc hiệu, tuy nhiên người bệnh sẽ được kê đơn thuốc làm chậm quá trình phát triển của virus. Nhiệm vụ của người bệnh là cần uống thuốc đúng giờ, đúng liều để ngăn chặn sự phát triển tối đa của virus HIV.
- Người nhiễm HIV hoàn toàn có thể sống và sinh hoạt như người bình thường. Bạn không nên mặc cảm mà hãy sống sao để có ích cho xã hội.
Hy vọng với những thông tin HIV là gì trên đây, bạn đã hiểu rõ hơn về căn bệnh thế kỳ này. Việc ý thức được mức độ nguy hiểm của HIV sẽ giúp bạn chú trọng trong việc bảo vệ sức khỏe bản thân hơn. Nếu nghi ngờ bản thân phơi nhiễm HIV, hãy đến xét nghiệm tại các trung tâm sàng lọc để sớm có biện pháp xử lý kịp thời nhé.